Pilot Salary : દરેક બાળકનું એક સ્વપ્ન હોય છે – “મારે પાઇલટ બનવું છે.” આકાશમાં ઉડતા વિમાન અને તેને નિયંત્રિત કરનાર પાઇલટ વિશે ઉત્સુકતા હોવી સ્વાભાવિક છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પાઇલટ બનવા માટે ફક્ત વિમાન ઉડાડવું પૂરતું નથી? તેની ઘણી જવાબદારીઓ હોય છે અને તેનો પગાર પણ ઘણી બાબતો પર આધાર રાખે છે. ચાલો આજે પાઇલટના પગાર, જવાબદારીઓ અને કારકિર્દી વિશે વિગતવાર જાણીએ.
પાઇલટ (Pilot) એટલે શું?
પાઇલટ એવી વ્યક્તિ છે જે વિમાન અથવા હેલિકોપ્ટર જેવા હવામાં ઉડતા યંત્રો ઉડાવે છે. હજારો મુસાફરોની સલામતી તેમના હાથમાં છે. બે પ્રકારના પાઇલટ હોય છે:
કોમર્શિયલ પાયલટ (Commercial Pilot) – પેસેન્જર વિમાનો ઉડાવે છે, કાર્ગો પ્લેન ઉડાવે છે.
પ્રાઈવેટ પાયલટ (Private Pilot) – ખાનગી વિમાનો અથવા નાની એરલાઇન્સ માટે ઉડાન ભરે છે.
પાઇલટનો પગાર કેટલો હોય છે? (Pilot Salary)
પાઇલટનો પગાર અનુભવ, એરલાઇન, પ્લેનનો પ્રકાર અને સ્થાન જેવા ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. ચાલો વિવિધ સ્તરે પાઇલટના સરેરાશ પગાર પર એક નજર કરીએ:
પાઇલટનો અંદાજીત માસિક પગાર (ભારતમાં)
ટ્રેની પાઇલટ : ₹25,000 – ₹40,000
જુનિયર કો-પાઇલટ : ₹80,000 – ₹1,50,000
કોમર્શિયલ પાઇલટ : ₹2,00,000 – ₹5,00,000
કેપ્ટન પાયલટ (અનુભવી) : ₹5,00,000 – ₹10,00,000+
વિદેશી એરલાઇન્સમાં પાયલોટનો પગાર ઘણો વધારે હોય છે – વાર્ષિક પગાર ₹1 કરોડથી વધુ હોઈ શકે છે.
પાઇલટની મુખ્ય જવાબદારીઓ
વિમાન ઉડાડવું એટલું સરળ નથી જેટલું તમને લાગે છે. પાઇલટની જવાબદારીઓ નીચે મુજબ છે:
1. પ્રી-ફ્લાઇટ ચેક
ઉડાન શરૂ કરતા પહેલા આખા પ્લેનની સલામતી તપાસ.
ઇંધણ, નેવિગેશન, એન્જિન સિસ્ટમ, કંટ્રોલ પેનલ વગેરેનું નિરીક્ષણ.
2. હવામાન અને રૂટ પ્લાનિંગ
હવામાનની સ્થિતિ જાણવી.
કયો રૂટ લેવો અને કઈ ઊંચાઈએ ઉડવું તે નક્કી કરવું.
3. મિશન કો-ઓર્ડિનેશન
એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ Air Traffic Control (ATC) સાથે સંપર્કમાં રહો.
કો-પાયલોટ અને કેબિન ક્રૂ સાથે વાતચીત કરવી.
4. કટોકટીની પરિસ્થિતિમાં નિર્ણય લેવો
ઇમરજન્સી લેન્ડિંગ, ટેકનિકલ ખામી અથવા ખરાબ હવામાનની સ્થિતિમાં તાત્કાલિક યોગ્ય નિર્ણય લેવો.
5. મુસાફરો પ્રત્યેની જવાબદારી
પાયલોટે માત્ર વિમાન ઉડાવે એટલું જ નહીં, પરંતુ દરેક મુસાફરની સલામતી માટે પણ જવાબદાર હોય છે.
પાઇલટ બનવા માટે શું અભ્યાસ કરવો પડે?
1. શૈક્ષણિક લાયકાત
ધોરણ 12માં સાયન્સમાં ફિઝિક્સ અને ગણિત હોવું જરૂરી છે.
ઓછામાં ઓછા 50% ગુણ.
2. પાઇલટ તાલીમ
તમારે DGCA માન્ય ફ્લાઇટ સ્કૂલમાંથી કોમર્શિયલ પાઇલટ લાઇસન્સ (CPL) મેળવવું પડશે.
લગભગ 200કલાક ઉડાનનો અનુભવ જરૂરી છે.
3. વિદ્યાર્થી ખર્ચ
પાઇલટ તાલીમનો ખર્ચ આશરે ₹30 લાખ થી ₹70 લાખ થઈ શકે છે.
કેટલીક ફ્લાઇટ સ્કૂલો વિદેશમાં પણ તાલીમ પૂરી પાડે છે.
ભારતમાં ટોચની પાઇલટ ટ્રેનિંગ ઇન્સ્ટિટ્યુટ્સ
Indira Gandhi Institute of Aviation Technology – Delhi
Indira Gandhi Institute of Aeronautics – Chandigarh
Bombay Flying Club – Mumbai
CAE Global Academy – Gondia
Capt. Sahil Khurana Aviation Academy – Punjab
FAQs પાયલટ વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
પ્રશ્ન 1. પાયલટ બનવા માટે કઈ લાયકાત જોઈએ?
જવાબ : પાયલટ બનવા માટે વિદ્યાર્થીએ 12મા ધોરણમાં સાયન્સ (ફિઝિક્સ અને ગણિત) વિષય સાથે ઓછામાં ઓછા 50% માર્ક્સ સાથે પાસ હોવું જોઈએ
પ્રશ્ન 2. Commercial Pilot License મેળવવા કેટલો ખર્ચ થાય?
જવાબ : સામાન્ય રીતે CPL મેળવવા માટે ₹30 લાખથી ₹70 લાખ જેટલો ખર્ચ આવે છે.
પ્રશ્ન 3. ભારતમાં પાયલટનો સરેરાશ પગાર કેટલો છે?
જવાબ : અનુભવ અને પોઝિશન પ્રમાણે પાયલટનો પગાર ₹80,000 થી શરૂ થાય છે અને ₹10 લાખ પ્રતિ મહિનો સુધી પહોંચી શકે છે. ટ્રેઈની પાયલટનો પગાર ₹25,000થી શરૂ થાય છે.
